Tìm Hiểu Ngôi Đền Bạch Mã Linh Thiêng Trong Lòng Phố Cổ

Đền Bạch Mã là một trong tứ trấn thiêng liêng của kinh thành Thăng Long xưa. Với hơn 20 năm nghiên cứu về tín ngưỡng tâm linh Việt Nam, tôi luôn choáng ngợp trước lịch sử và văn hóa phong phú được bảo tồn trong những công trình cổ kính của Hà Nội. Trong chuyến tham quan gần đây đến Đền Bạch Mã, tôi đã say mê trước không khí thanh tịnh và kiến trúc tinh xảo của ngôi đền hiện hữu gần 1000 năm này.

Tổng quan về Đền Bạch Mã

Đền Bạch Mã tọa lạc tại số 76 phố Hàng Buồm, trong khu phố cổ nhộn nhịp của Hà Nội. Đền được xây dựng từ thế kỷ 10 để thờ Thần Long Đỗ, vị thần sáng lập huyền thoại của kinh đô Phật Giáo nước ta. Long Đỗ được miêu tả là một con rồng với bờm trắng vươn mình từ sông Hồng.

Theo truyền thuyết, vua Lý Thái Tổ gặp nhiều khó khăn khi xây thành trên bờ sông Hồng đầy bùn lầy vào năm 1010. Các bức thành liên tục sụp đổ cho đến khi một con ngựa trắng xuất hiện từ Đền Bạch Mã và chỉ cho vua nơi đắp móng vững chắc. Đền được dành để thờ vị thần Ngựa Trắng đã hướng dẫn việc xây dựng kinh thành Thăng Long.

Qua nhiều thế kỷ, Đền Bạch Mã được xây dựng lại và trùng tu nhiều lần bởi các vua phong kiến, đồng thời ban nhiều danh hiệu thần thánh cho vị thần hoàng làng. Kiến trúc đền ngày nay chủ yếu có niên đại từ thời Nguyễn vào thế kỷ 19. Đền Bạch Mã vẫn là nơi thiêng liêng nơi người Hà Nội thờ cúng các vị thần hoàng bảo hộ và sáng lập thành phố.

Bố cục kiến trúc đền thờ

Đền Bạch Mã nằm trong một khuôn viên rộng lớn, quay về hướng Nam. Bố cục kiến trúc của đền theo trục thẳng gồm các hạng mục:

• Tam quan: Lối vào đánh dấu bằng một cổng gỗ lớn có chạm khắc công phu.
• Phương đình: Điện thờ ngoài trời với các cột gỗ chạm rồng, mây. Chính điện thờ chính và lư hương đồng.
• Đại bái: Điện thờ các vị thần chính của đền. Bia ký, sắc phong được trưng bày tại đây.
• Hậu cung: Nơi thờ thần cấm kỵ, có tượng thần và cổ vật.

Các tòa nhà đều có nhiều chạm khắc gỗ tinh xảo với hệ thống rường cột, kẻ giá chiêng đặc trưng của kiến trúc cổ Việt Nam.

Thần linh và Lễ hội Đền Bạch Mã

Các vị thần chính được thờ cúng tại Đền Bạch Mã gồm:

• Long Đỗ – Thần rồng sông Hồng, thổ thần bảo hộ Hà Nội
• Thần Ngựa Trắng – Biểu tượng linh thiêng hướng dẫn xây dựng kinh thành
• Các vị thần núi, sông – Thổ địa bảo hộ đất tổ Hà Nội

Nghi lễ thường ngày gồm cúng hoa trái, nhang đèn, khấn vái. Vào mồng 1 và 15 âm lịch, lễ cúng trọng thể được tổ chức để tôn vinh các vị thần.

Đền còn lưu giữ hơn 200 cổ vật quý hiếm gồm tượng thần, sắc phong, long đình, đại hồng chung… có giá trị lịch sử nghệ thuật cao.

Giới thiệu Lễ hội Đền Bạch Mã

• Địa điểm tổ chức: số 76 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội.
• Thời gian diễn ra: Ngày 12/2 – 13/2 âm lịch hằng năm.

Lễ hội Đền Bạch Mã được tổ chức tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đền Bạch Mã nằm gần trung tâm thủ đô, thuận tiện đi lại.

Du khách có thể đến Lễ hội Đền Bạch Mã bằng nhiều phương tiện:

• Đi bộ: Từ ga Hà Nội đi bộ khoảng 2km là tới Đền Bạch Mã.
• Đi xe máy/ô tô: Có thể đi theo đường Lý Thái Tổ, Trần Nhật Duật rẽ vào phố Hàng Buồm. Có bãi giữ xe gần đền.
• Đi taxi/grab: Khoảng 15-30 phút từ trung tâm thành phố.
• Đi xe buýt: Bắt xe buýt số 18, 32, 34 đi khoảng 40 phút. Xuống điểm Trần Nhật Duật đi bộ 500m nữa là tới.

Lễ hội Đền Bạch Mã là một trong những lễ hội lớn của Hà Nội, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Hy vọng thông tin trên sẽ giúp bạn dễ dàng đến tham quan lễ hội.

Lịch Trình Diễn Ra Lễ Hội

Lễ hội Đền Bạch Mã diễn ra vào ngày 12 và 13 tháng 2 âm lịch hằng năm.

Ngày 12/2 là ngày chính hội

• Sáng sớm, đoàn rước kiệu từ Đền Mã Mây đi qua các phố về Đền Bạch Mã, gồm đội múa lân, sư tử, cờ, trống, đội kiệu vật phẩm và kiệu bát cống, đội tế nam, dâng hương nữ.
• Lễ khai mạc bằng nghi thức cáo thỉnh. Tiếp đó là lễ tế thần chính.
• Điểm nhấn là nghi thức rước mô hình trâu Xuân Ngưu từ đền xuống sông Hồng.
• Chiều: lễ tế của đội tế nữ và lễ thánh cho nhân dân.

Ngày 13/2

• Sáng: lễ tế của đội tế nam đền Bạch Mã.
• Chiều: các làng lân cận vào làm lễ, kết thúc bằng lễ tế giã hội của đội tế nam đền.

Ngoài phần lễ, lễ hội còn có các hoạt động văn hóa, nghệ thuật cho nhân dân và du khách tham gia.

Giá trị kiến trúc

Đền Bạch Mã thể hiện sự tinh tế của nghệ thuật kiến trúc đền chùa Việt Nam qua các thời kỳ. Hệ thống kết cấu gỗ tinh xảo với những đặc điểm:

• Chạm khắc hoa văn công phu trên các cột gỗ, xà ngang, vì nhà.
• Hệ thống giá chiêng, cột kẻ chồng rường vững chãi chịu lực cho mái ngói.
• Kiểu “vỏ cua” độc đáo trên mái phương đình.
• Gạch hoa văn trang trí trên đầu đao mái, lan can bậc thềm.

Kiến trúc tinh tế nhưng vững chắc của đền tồn tại hơn 1000 năm, là di sản kiến trúc đáng tự hào của Hà Nội.

Ý nghĩa văn hóa

Vượt ra ngoài giá trị kiến trúc, Đền Bạch Mã còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc đối với người Hà Nội:

• Đại diện cho các vị thần được thờ cúng từ thời tiền sử.
• Là trung tâm tín ngưỡng của khu phố cổ nơi cư dân sinh sống hàng ngàn năm.
• Gìn giữ nguồn gốc tâm linh của đô thành và vẫn được thực hành thờ cúng.
• Lưu giữ truyền thuyết, lịch sử và di sản kinh thành Thăng Long.

Để hiểu hơn về di sản Hà Nội, du khách nhất định phải ghé thăm ngôi đền thiêng Bạch Mã.

Câu Hỏi liên đến Đền Thờ Bạch Mã

Cảm nhận của tôi về Đền Bạch Mã

Với hơn 20 năm nghiên cứu đền chùa, tôi xem Đền Bạch Mã là một trong những di tích có ý nghĩa lịch sử nhất. Tôi luôn cảm nhận được bầu không khí thanh tịnh hiếm có bên trong những bức tường thành cổ kính. Kiến trúc gỗ tinh xảo hài hòa với làn khói hương tạo nên một không gian an tịnh giữa lòng phố phường tấp nập.

Những hiện vật được bảo tồn tại đền cho tôi cảm giác được chạm vào lịch sử của kinh thành ngàn năm. Tôi cảm thấy bồi hồi khi đứng trước những quả đại hồng chung, văn bia do các vương triều Đại Việt sắc phong. Đối với tôi, ngôi đền tái hiện mối liên hệ khăng khít giữa di sản hào hùng của Thăng Long và bản sắc văn hóa đương đại của Hà Nội.