Hội Chùa Tây Phương – Di Sản Văn Hóa Tâm Linh Người Việt Nam

Hội chùa Tây Phương có gì đặc sắc? Là điểm đến tâm linh thu hút nhiều du khách thập phương hành hương, chùa Tây Phương nổi bật với những công trình kiến trúc và kiệt tác điêu khắc tôn giáo hiếm có. Hãy theo dõi bài viết hôm nay của chúng tôi – Tamlinh360.com để hiểu rõ hơn về lễ hội trong tháng 3 này nhé!

Giới thiệu về chùa Tây Phương

Còn gọi là Tây Phương Cổ Tự, chùa Tây Phương được biết đến là ngôi chùa cổ thứ hai ở Việt Nam (sau chùa Dâu ở Bắc Ninh). Vì vậy, năm 2014, chính phủ đã công nhận chùa Tây Phương là di tích quốc gia đặc biệt về giá trị kiến trúc nghệ thuật.

Địa chỉ: Đỉnh đồi Câu Lâu, thôn Yên, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội.

Nét đặc sắc chùa Tây Phương Hà Nội

Kiến trúc chùa Tây Phương ngàn năm tuổi

Nằm trên đỉnh đồi Câu Lâu, để đến được cổng chính chùa Tây Phương, du khách phải vượt qua 239 bậc đá ong rêu phong. Chùa được xây dựng gồm 3 nếp chùa đặt song song với nhau theo hình chữ Tam: bái đường, chính điện và hậu cung.

Chùa Tây Phương hiện nay là một quần thể đơn vị gồm: Tam quan hạ, Tam quan thượng, miếu Sơn thần, tiền đường, trung đường, thượng điện, nhà tổ, nhà mẫu và nhà khách.

Xung quanh các diềm mái của tam tòa được chạm trổ tinh xảo hình chữ tri cuốn, trên nóc đắp nhiều hạt châu, các đao mái cũng bằng đất nung với các đường nét hoa lá, rồng, phượng.

Cả hai mái đều làm theo kiểu “tàu đao lá mái”, giữa hai tầng là cổ diêm lợp ván đố. Phong cách kiến trúc, nghệ thuật trạm trổ, tạo hình gỗ và hoa văn trang trí của chùa Tây Phương thể hiện trình độ kỹ thuật tinh xảo và tài hoa của người xưa…

Chùa Tây Phương thờ ai?

Chùa Tây Phương hiện nay là một quần thể đơn vị gồm: Tam quan hạ, Tam quan thượng, miếu Sơn thần, tiền đường, trung đường, thượng điện, nhà tổ, nhà mẫu và nhà khách.

Từ Tam Quan Hạ cử leo 247 bậc đá ong là đến Tam Quan Thượng. Miếu Sơn Thần nằm bên trái chùa, ngăn cách với khu đền chính. Là đơn vị vừa làm nơi thờ thần núi, vừa làm nhà thờ Đức Mẹ, có diện tích khiêm tốn với lối kiến trúc gỗ truyền thống.

Chính điện chùa Tây Phương có nhiều pho tượng Pháp với những kiệt tác điêu khắc tôn giáo hiếm có. Xung quanh chùa được chạm khắc vô cùng tinh xảo hình hoa sen, hoa cúc, rồng, phượng, hổ phù do các nghệ nhân tài hoa của làng Chàng Sơn – một làng mộc nổi tiếng.

Có thể kể đến như bộ Tâm Lễ Phật với 3 tượng Quá khứ, Hiện tại và Tương lai; bộ tượng A Di Đà Tam Tôn, tượng Tuyết Sơn tu khổ hạnh…. 16 pho tượng tổ theo phong cách hiện thực.

Đặc biệt, chùa Tây Phương còn có 18 pho tượng La Hán với những dáng vẻ, nét mặt khác nhau.

Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về một số lễ hội ở chùa khác như là: hội Chùa Trầm, lễ hội Kén Rể, hội miếu Ông Địa,…

Lễ hội chùa Tây Phương Hà Nội

Lễ hội chùa Tây Phương được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng 3 âm lịch và kéo dài đến ngày 10 tháng 3 âm lịch với nhiều hoạt động lễ hội hấp dẫn du khách.

Thời gian và lịch sử đã làm thay đổi biết bao phong tục lễ hội ở miền quê sông nước, chùa Tây Phương cũng có những thay đổi đó, nhưng không nhiều. 

Do nằm trong khu vực có nhiều di tích gắn với các tôn giáo, tín ngưỡng khác nhau như đình, đền, chùa, quán, miếu, phủ… nên Lễ hội chùa Tây Phương trải dài trên một diện tích lớn từ chùa Bảo Quang, đình làng Yên, đình Đông Hoa, quán Hồ, chùa Quan Âm, chùa Cực Lạc, chùa Am Thanh, đền Thổ Thần… mà tâm điểm là chùa Tây Phương. 

Trong không gian văn hóa của một vùng đất cổ kính như vậy, lễ hội chùa Tây Phương thực sự là một tập hợp giá trị tinh thần to lớn, là tinh hoa của mọi mặt đời sống nhân dân, là nơi hội tụ cả tinh thần và tài năng của đại bộ phận cư dân trong vùng.

Càng gần đến ngày chính hội, công tác chuẩn bị càng khẩn trương. Trước đây, để tổ chức lễ hội, dân làng bầu ra một “Hội đồng bô lão” gồm 48 người gồm các danh nhân, chức sắc có uy tín trong dân để quản lý việc chuẩn bị và điều hành lễ hội. 

Bây giờ không còn nữa, tất cả những công việc chuẩn bị này đều bằng tiền của nhà chùa, của chính quyền địa phương và nhân dân. Người đến chùa không chỉ để “Trẻ vui nhà, già vui chùa”, mà họ đến với một tấm lòng thành kính, thiêng liêng. 

Về nơi Thiền Lâm, tìm về đất Phật, mong được che chở – độ trì, thức tỉnh, vượt qua những ham muốn, dục vọng của đời thường. Đó là cơ sở, là nền tảng cho sự phát triển của Phật giáo trong suốt lịch sử thăng trầm của dân tộc, để Phật giáo trở thành một bộ phận không thể tách rời của văn hóa Việt Nam.

Cũng như nhiều lễ hội khác, lễ hội chùa Tây Phương cũng có hai phần chính là lễ và hội với các nghi lễ tế trời đất và nghi lễ cúng Phật truyền thống: mộc dục, đánh đàn, hát văn, kể chuyện. tò he… và các trò chơi dân gian: đờn ca tài tử xứ Đoài, kéo co, cờ tướng, đấu vật, chọi gà, múa rối nước… 

Chuẩn bị cho ngày lễ là nghi lễ mộc dục truyền thống. Trước ngày mồng sáu tháng ba (mồng 6 tháng ba), dân làng dưới sự chỉ đạo của ban tổ chức rước kiệu đến suối Chiết lấy nước thánh về tắm Phật. 

Đám rước diễn ra khi trang nghiêm, có khi vui nhộn, có trống kèn, đội múa kiếm, có khi có múa con đĩ đánh bồng. Bây giờ có gì đâu, nước thiêng được lấy trực tiếp từ “Thiên tỉnh” trong chùa, dùng để tắm Phật. 

Mở đầu lễ hội, Ban tổ chức đặt dưới chân đồi gần bậc thềm chùa một hương án lớn, hương thơm ngào ngạt trên mâm ngũ quả để cúng trời đất. Đặc biệt phía trước bàn thờ đặt mô hình chiếc thuyền rồng nhỏ. 

Thuyền làm bằng gỗ sơn đỏ, phủ nhiễu. Đứng hai bên là bốn người y phục chỉnh tề cầm mái chèo khua theo nhịp điệu của bài hát, thể hiện các động tác như muốn đưa con thuyền Bát Nhã đến bến bờ giác ngộ. Thuyền đứng đó và đi vào vĩnh hằng, đi mãi, đi mãi trong câu thơ ngân nga. 

Thuyền này xưa kia dành cho các phật tử, du khách thập phương bỏ đồ vào đó với những ước muốn: muốn làm ăn thì bỏ tiền, muốn danh vọng thì bỏ giấy bút, có khi cả vải, gạo. …có lẽ cũng là hình thức cúng dường nguyên thủy hỗn hợp của Phật giáo Nam tông, một hình thức quyên góp từ thiện tinh tế cho chùa. 

Qua nơi bến đò, theo những bậc thang nối tiếp nhau, mọi người lên chùa lễ Phật, thấy công sức chuẩn bị không nhỏ, nên tháp Phật trang nghiêm trong khói hương lan tỏa, cung vàng điện vàng lộng lẫy, nắng, gió, mang hương thơm cỏ cây về quê… 

Đỉnh Câu Lậu như cao hơn, rực rỡ hơn với một khóm dài vươn mình trong gió mang theo lời nguyện ước “Nam mô Tây Phương cực lạc thế giới đại từ bi A Di Đà Phật” của tín đồ Phật giáo. 

Ngày này, chùa chiền mở cửa liên tục để người đến dâng hương, người lễ Phật kẻ đàn, kẻ tụng kinh kể lể công đức, tùy tâm cúng dường, dù cao sang gì, người ta quây quần trong cộng đồng tâm linh.

Vui nhất có lẽ là những trò chơi lễ hội, đưa mọi người về với cuộc sống đời thường, tận hưởng những giá trị văn hóa truyền thống, gắn kết mọi người trong một cộng đồng bè bạn. Đó còn là nơi thi thố trí tuệ, nơi thể hiện cả bản lĩnh và tài năng của con người. 

Các hoạt động thường diễn ra dưới chân đồi, nơi mở màn kéo co, góc xa nhất là điểm chọi gà thu hút cả những kẻ khát máu, hay đội hát xứ Đoài làm say lòng lữ khách. Nhiều nhất vẫn là xem múa rối nước dưới đầm Cầu Đá, đội múa rối làng sau bao ngày dàn dựng, tập luyện nay đã trình diễn những tiết mục đặc sắc được mọi người mến mộ. 

Dưới bàn tay tài hoa của các nghệ sĩ nhân dân, những con rối trở nên chuyển động, sống động và điêu luyện. Các tiết mục thể hiện sự sâu lắng, vui nhộn nhưng đời thường của người dân nông thôn, giúp họ xua tan đi những mệt mỏi, lo toan của cuộc sống đời thường. Ngoài ra, chúng còn phản ánh tâm tư, nguyện vọng của con người về một cuộc sống tốt đẹp mai sau,…

Trong tháng 3 này, có khá nhiều lễ hội được diễn ra như là: lễ hội Đua Voi, hội Phủ Dầy, hội Chùa Thầy,… Bạn có thể tìm hiểu nhé!

Trên đây là thông tin về Hội Chùa Tây Phương mà Tamlinh360 đã chia sẻ đến bạn đọc một cách cụ thể và chi tiết nhất. Nếu muốn cập nhật thêm nhiều nội dung hữu ích thì hãy theo dõi chúng tôi thường xuyên nhé!