Ý Nghĩa Của Tục Phóng Sinh Cá Ngày Cúng Ông Táo Chuẩn Nhất Năm 2023

Phóng sinh cá ngày cúng ông Táo được xem là một trong rất nhiều nghi thức văn hóa, phong tục tập quán vô cùng ý nghĩa để tiễn ông Táo về trời của đất nước hình chữ S – Việt Nam của chúng ta. Thế nên để mọi người hiểu rõ và gìn giữ truyền thống tốt đẹp này thì bài viết hôm nay của tamlinh360.com sẽ tổng hợp nội dung cụ thể và chi tiết nhất.

Phóng sinh cá ngày cúng ông Táo là gì?

Một trong những dịp quan trọng nhất trước Tết Nguyên Đán là Lễ Ông Công Ông Táo. Dân gian cho rằng, ngày này hàng năm, Táo Quân cưỡi cá chép lên trời trình báo với Ngọc Hoàng mọi việc lớn nhỏ trong năm qua. 

Do đó, người Việt từ xưa đến nay thả cá chép vào ngày cúng ông Công ông Táo như một phần trong phong tục đón Tết cổ truyền của họ. Theo văn hóa dân gian Việt Nam cho rằng cá chép là phương tiện di chuyển lý tưởng để mang ông Táo về trời.

Vì vậy, dịp ngày 23 tháng Chạp, người ta chuẩn bị vài con cá chép sống để bên mâm cúng như một cách ăn mừng. Sau khi làm lễ, gia chủ thả cá chép vào những vùng nước sạch, có dòng chảy xiết tốt như ao, hồ, sông, suối với hy vọng cá chép sẽ rước ông Táo về trời bằng cách làm này! Người Việt Nam cùng tâm thức cá chép sẽ hóa rồng khi phóng sinh.

Chính vì vậy, thả cá chép trong ngày cúng ông Táo được cho là sẽ mang lại bình an, phú quý cho gia chủ trong năm tới với ý nghĩa quan trọng trong quan niệm của người phương Đông về tính đoàn kết, lòng dũng cảm và sự bền bỉ. Đây được coi là biểu tượng của niềm tin và sự thăng tiến cũng như được ca ngợi là một nghi thức đẹp trong dịp Tết.

Nguồn gốc của thả cá ông Công ông Táo 

Truyện xoay quanh mối quan hệ giữa Trọng Cao và Thị Nhi. Họ yêu hết lòng vì nhau nhưng lại mãi không có con. Trọng Cao dần tìm ra những lý lẽ để làm tổn thương Thị Nhi đầy tàn nhẫn và các việc làm hèn hạ. Vì một chuyện vặt vãnh mà một hôm đã đánh đuổi Thị Nhi, Trọng Cao đã làm Thị Nhi phải bỏ nhà đi xứ khác.

Kết quả là sau này nàng gặp được Phạm Lang, hai người yêu rồi lấy nhau. Cho đến về sau kiềm chế được cơn thịnh nộ, Trọng Cao nhận ra sai lầm của mình và ra ngoài tìm nàng, nhưng nàng đã lấy Phạm Lang rồi. Cuối cùng, Trọng Cao có thể yên tâm khi biết rằng vợ mình đang được hạnh phúc và khỏe mạnh.

Trọng Cao buộc phải làm ăn mày dọc đường vì ngày qua tháng lại tìm mãi đến hết gạo, hết tiền. Ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi thấy Trọng Cao đã biến thành kẻ ăn xin khi thắp hương trước sân, vì thương cảm mà cho anh chàng ít cơm. 

Trọng Cao xấu hổ tiết lộ mình là chồng cũ của Thị Nhi khi Phạm Lang theo dõi và tra hỏi. Thị Nhi tủi nhục lao đầu vào giàn thiêu đang đốt mã mà tự kết liễu đời mình. Vì cảm tình ân nghĩa và thương vợ mà Trọng Cao cùng Phạm Lang cùng lao vào lửa mà chết chung.

Khi quan sát diễn biến, Ngọc Hoàng cảm thấy tội nghiệp nên đã giao cho mỗi người trong số ba người họ một vị trí khác nhau:

• Thổ Công quản bếp là Phạm Lang.
• Thổ Địa quán xuyến việc nhà là Trọng Cao.

• Trong nom mọi việc chợ búa là Thổ Kỳ – Thị Nhi.

Từ đó, truyền thuyết về 3 vị Táo quân xuất hiện, được truyền miệng và trở thành tập quán, phong tục Việt Nam. Ba vị Táo quân sẽ cưỡi cá chép vào ngày 23 tháng Chạp để lên trời báo cáo với Ngọc Hoàng về tình hình ở nhân gian trong năm qua, về trời. 

Lý do Táo quân ưa thích cá chép hơn bất kỳ loài động vật nào khác là chỉ có một con cá chép đặc biệt phi thường mới có thể vượt qua thác nước dốc và nguy hiểm Và nếu thành công, với phẩm chất đó, nó có khả năng biến thành rồng và bay lên trời.

Cách chọn cá chép phóng sinh ngày cúng ông Táo 

Việc chọn cá chép rất quan trọng bởi nó cực kỳ ý nghĩa trong ngày cúng ông Công ông Táo và có thể giúp Táo Quân “vượt Vũ môn”. Không chọn mang cá có màu đỏ sẫm bởi cá yếu và dễ bị chết. 

Cá chép cúng Táo Quân phải có màu đỏ tươi, chắc khỏe, căng tràn sức sống. Để xác định xem chúng có khỏe mạnh và bơi nhanh, vùng vẫy trong nước hay không, bạn có thể kiểm tra mang của chúng. 

Cá chép sau khi mua về thả vào thau nước sạch có thả ít rong để cá thích nghi. Vì nước máy thường chứa nhiều clo làm chết cá nên bạn có thể dùng nước sông, nước hồ, nước giếng để thay thế.

Ý nghĩa của việc thả cá phóng sinh cúng ông Táo

Táo Quân đảm nhận trong bếp và nhận thức được mọi thứ xảy ra, dù tốt hay xấu. Cứ mỗi dịp Tết đến, nhiều người lại tổ chức long trọng lễ tiễn Táo Quân về chầu trời với mong muốn ông Táo sẽ “phù hộ” cho gia đình mình gặp nhiều may mắn. 

Các Táo sẽ lên trời trình với Ngọc Hoàng những việc đã xảy ra với gia chủ và gia đình năm trước. Thiện ác, tốt xấu đều báo lên trời như nhau. Thế nên người Việt Nam sẽ tiến hành một mâm cúng ông Táo để tiễn các vị thần lên chầu trời.

Táo Quân thường được rước về trời duy nhất bằng cá chép. Để tượng trưng cho việc “Cá hóa rồng” vượt qua cửa ải Vũ môn, làm phương tiện cho Táo quân cưỡi về trời, các gia đình đều cúng cá chép vào ngày này rồi phóng sinh sau buổi lễ.

Đặc biệt, phong tục “phóng sinh” trong ngày  ông Công ông Táo cũng mang theo một ý nghĩa vô cùng cao quý và quan trọng vào dịp Tết đến xuân về. Thả cá chép là một cách khác để thể hiện mong muốn của bạn về một năm mới hạnh phúc, hy vọng, từ bi và bình an.

Hơn nữa, trong quan niệm của người Việt, “cá vượt vũ môn” hay “cá chép hóa rồng” còn mang ý nghĩa thăng hoa, biểu hiện của tinh thần vượt qua thử thách, sự ngoan cường, bền bỉ để chinh phục tri thức khi gặp khó khăn. 

Hướng tới thành công, biểu thị bản chất cao quý tiềm ẩn hoặc phấn đấu đi tới một kết quả tích cực. Việc thả cá chép ngày Tết ông Công ông Táo không chỉ là một việc làm mang nét đẹp văn hóa tinh tế mà còn thể hiện tấm lòng nhân ái vô giá của người Việt.

Phong tục thả cá chép ngày đưa ông Táo

Tất nhiên bởi đây là một phong tục quan trọng vào ngày đưa ông Táo như một báo hiệu một năm cũ sắp qua và khởi đầu một năm mới tràn đầy hy vọng nên việc thực hiện cũng phải  tỉ mỉ, chu toàn cũng như đúng thủ tục như:

Thả cá chép đưa ông Táo về trời mấy giờ?

Lễ cúng ông Táo về trời sẽ được cử hành vào tối ngày 22 hoặc rạng sáng ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, tùy theo tư tưởng, phong tục tập quán của từng địa phương. Cá chép phải được thả trước trưa ngày 23 tháng Chạp để ông Táo được về trời trình diện Ngọc Hoàng. Nếu muộn hơn, chắc ông Táo sẽ không thể nhận được lễ vật thành tâm của gia chủ.

Nên thả cá chép ở đâu?

Có thể thả cá chép ở suối, hồ, sông gần nhà bạn. Thả cá chép cẩn thận; tránh đứng lên và ném cá xuống; điều này sẽ làm tăng cơ hội sống sót của cá. Ngoài ra, hãy đọc văn khấn phóng sanh trong khi thả cá chép với mong muốn cầu may mắn, tài lộc cho gia đình.

Số lượng cá chép phóng sinh là bao nhiêu?

Vào ngày cúng ông Công ông Táo, trên khắp đất nước hình chữ S đã có tục thả cá chép. Tuy nhiên, nhiều người vẫn khá lo ngại về vấn đề số lượng cá chép được phóng sinh. Thì việc này là không bắt buộc mà dựa trên quan niệm, tín ngưỡng của mỗi gia đình. 

Những người khác sử dụng một đĩa xôi với hình ảnh một con cá chép, trong khi một số người tin rằng cúng một con cá chép chỉ đơn giản là tượng trưng. Đôi khi do ưa thích sự hài hòa, cân đối nên một số gia đình thường cúng một đôi.

Mặt khác, cũng có những người tin vào tục ông Công ông Táo “chuẩn” thường sắm ba con cá để phóng sinh. Đa số các hộ gia đình có tục thả cá chép vào ngày 23 tháng Chạp để tỏ lòng thành kính với 3 vị Táo quân.

Hướng dẫn cách thả cá chép đúng?

Gia chủ làm lễ khấn vái trước khi cúng. Sau đó, thắp hương và chủ nhà chờ cho hương cháy được khoảng 2/3 thời gian thì hóa vàng. Tro sau đó được đổ ba chén rượu đầy. Cá chép sau đó được chuyển đến hồ hoặc sông nơi để được phóng sinh.

Điều quan trọng cần nhớ là cách lý tưởng để thả cá là thả từ từ và nhẹ nhàng xuống sông hồ để cá có cơ hội sống sót. Để cá bơi ra ngoài khi thả chúng, hãy từ từ nghiêng miệng túi nhựa hoặc hộp đựng cá xuống đáy nước. 

Tránh dùng tay chạm vào cá vì làm như vậy có thể khiến bong chất nhầy trên vảy của cá dẫn đến cá dễ nhiễm bệnh và cuối cùng là chết. Không bao giờ ném cá xuống sông hoặc hồ khi đang đứng trên cầu vì độ cao khiến cá không còn sự sống. 

Cá sẽ phải vật lộn để sống sót nếu được thả vào môi trường bị ô nhiễm, vì vậy hãy tránh làm như vậy. Không thả quá nhiều cá ở các tuyến đường thủy và chảy theo sự chuyển động của cá mà không xem xét khả năng sống sót của cá.

Không vứt túi ni-lông, lư hương hoặc các đồ vật thờ cúng khác xuống hồ và sông. Cũng cần nói thêm rằng, nhiều người ngày nay cho rằng phóng sinh cá cho vui, không liên quan gì đến tâm linh nên ít thực hiện. 

Trong lúc vội vàng, có người còn phóng sinh cá bị bịch ni lông khiến cá không thể bơi đi. Phải cần dứt khẩn cấp cho tình trạng khủng khiếp này.

Ngoài ra, bạn nên nán lại một lúc sau khi thả cá để xem nó có bơi xa ra khỏi bờ không. Bằng cách này, bạn có thể ngăn nhiều người chớp lấy cơ hội bắt cá phóng sinh để kiếm lời. 

Khi thả cá, tâm lý cũng rất quan trọng; bạn phải chân thành đồng thời cũng để cho tâm mình thoải mái và vui vẻ. Nếu bạn thả cá mà không cảm thấy gánh nặng trách nhiệm, may mắn sẽ đến với bạn.

Với mong muốn lưu giữ và truyền bá các nét đẹp, phong tục tập quán đẹp của đất nước thân yêu của chúng ta thì tamlinh360 muốn gửi đến mọi người về nghi thức phóng sinh cá ngày cúng ông Táo cũng như ý nghĩa chân thật để các bạn dễ dàng thực hiện. Hy vọng thông tin sẽ hữu ích và nhận được nhiều sự đồng hành của bạn với trang chủ chúng tôi.