Cách bày mâm ngũ quả Tết 2026 đẹp, đúng chuẩn 3 miền
Mâm ngũ quả không chỉ là một vật phẩm văn hóa mang đậm hồn Việt mà còn là biểu tượng linh thiêng, gửi gắm những ước nguyện sâu sắc của người Việt về một năm mới an khang, thịnh vượng. Đây là một phần không thể thiếu của Tết Nguyên Đán, thời khắc quan trọng nhất để gia đình sum vầy và thực hiện nghi thức cúng gia tiên.
Tuy nhiên, cách bày mâm ngũ quả như thế nào để vừa đẹp mắt, vừa đúng phong thủy lại là câu hỏi không phải ai cũng nắm rõ. Bài viết này Tâm Linh 360 sẽ giúp bạn tự tay chuẩn bị một mâm cúng trọn vẹn để dâng lên gia tiên, cầu một năm mới bình an và may mắn.
Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết
Từ “ngũ” trong mâm ngũ quả không chỉ đơn thuần là số 5. Nó tượng trưng cho ngũ hành (Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ), đại diện cho sự vận động, sinh sôi của vũ trụ và vạn vật. Bày mâm ngũ quả chính là thể hiện sự hài hòa, cân bằng trong cuộc sống. Bên cạnh đó, “ngũ” còn mang ý nghĩa ngũ phúc lâm môn: Phúc (may mắn), Lộc (giàu có), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), và Ninh (bình yên).
Mỗi loại trái cây được chọn đều ẩn chứa những ý nghĩa tốt đẹp riêng, cùng hòa quyện tạo nên một lời cầu chúc trọn vẹn dâng lên tổ tiên và các vị thần linh. Mâm ngũ quả cùng với cây nêu ngày Tết, bánh chưng, bánh tét và mâm cơm cúng tạo nên một không gian Tết Nguyên Đán truyền thống, ấm cúng và đầy ý nghĩa.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền Bắc – Trung – Nam
Hiểu được sự khác biệt trong văn hóa dân gian mỗi vùng miền là chìa khóa để bày mâm ngũ quả đúng ý nghĩa. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách bày mâm ngũ quả theo phong tục của ba miền Bắc – Trung – Nam, giúp bạn thể hiện trọn vẹn lòng thành kính và ước nguyện của gia đình.
Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc: “Cầu Sung Vừa Đủ Xài”
Mâm ngũ quả miền Bắc nổi tiếng với sự trang trọng và truyền thống. Nải chuối xanh được xem là “bàn tay che chở”, nâng đỡ các loại quả khác. Bạn có thể tìm mua những loại quả này tại các chợ hoa Tết lớn như làng đào Nhật Tân ở Hà Nội.
Các loại quả phổ biến:
- Chuối xanh: Tượng trưng cho sự đoàn kết, sum vầy của gia đình.
- Bưởi/Phật thủ: Bưởi vàng ươm tượng trưng cho sự giàu sang, thịnh vượng. Phật thủ có hình dáng như bàn tay Phật, mang ý nghĩa che chở, bảo vệ.
- Hồng: Mang màu đỏ tươi, tượng trưng cho may mắn, thành công.
- Quýt/Cam: Màu vàng cam rực rỡ, tượng trưng cho sự thành đạt.
- Quất: Cầu mong một năm mới sung túc, tài lộc dồi dào.
Cách bày:
- Đặt nải chuối xanh xuống đáy đĩa. Chuối xanh cứng cáp sẽ tạo một khung đỡ vững chắc.
- Đặt quả bưởi hoặc phật thủ vào chính giữa nải chuối.
- Xếp các loại quả khác như hồng, quýt, táo xung quanh, xen kẽ vào các kẽ hở của nải chuối để tạo sự cân đối.
- Trang trí thêm một vài cành quất hoặc ớt đỏ để tạo điểm nhấn.
Cách bày mâm ngũ quả miền Trung: “Cầu Kỳ Phúc”
Miền Trung với điều kiện khí hậu khắc nghiệt, vì vậy mâm ngũ quả thường đơn giản, không quá cầu kỳ, thể hiện sự chân chất, mộc mạc của con người nơi đây.
Các loại quả phổ biến:
- Thanh long: Tượng trưng cho sự thăng tiến, phát tài phát lộc.
- Dứa: Mang ý nghĩa của sự viên mãn, đủ đầy.
- Xoài: Tên gọi “xoài” đọc trại đi thành “xài”, ngụ ý sung túc cả năm.
- Cam, quýt: Mang màu sắc tươi sáng, tượng trưng cho sự may mắn.
Cách bày:
- Đặt các loại quả to như dứa, bưởi ở dưới để làm trụ.
- Xếp các loại quả có hình dáng tròn như thanh long, xoài ở xung quanh.
- Điểm xuyết thêm các loại quả nhỏ như cam, quýt ở phía trên.
Cách bày mâm ngũ quả miền Nam: “Cầu Sung Vừa Đủ Xài”
Đây là mâm ngũ quả có ý nghĩa “vần”, thể hiện mong ước đơn giản mà thiết thực của người dân phương Nam. Mâm ngũ quả này thường được kết hợp cùng các loại hoa trang trí ngày Tết như hoa mai, hoa cúc rực rỡ.
Các loại quả phổ biến:
- Mãng cầu: Đọc trại là “cầu”.
- Sung: Ý nghĩa sung túc, sung mãn.
- Dừa: Đọc trại là “vừa”.
- Đu đủ: Ý nghĩa đầy đủ.
- Xoài: Đọc trại là “xài”.
Cách bày:
- Sắp xếp các loại quả lớn và nặng như dừa, đu đủ, xoài ở phía dưới để tạo nền.
- Đặt mãng cầu, sung lên trên.
- Bạn có thể đặt thêm một cặp dưa hấu ở hai bên mâm ngũ quả, dưa hấu tượng trưng cho sự viên mãn, tròn đầy.
Những sai lầm cần tránh khi bày mâm ngũ quả
Các lỗi cần tránh:
- Không rửa quả trước khi bày: Nước đọng lại trên quả sẽ khiến mâm ngũ quả nhanh hỏng, dập nát. Thay vào đó, bạn nên dùng khăn sạch lau nhẹ nhàng.
- Bày quá nhiều loại quả: Điều này không chỉ gây rối mắt mà còn làm mất đi ý nghĩa của “ngũ” (5 loại).
- Chọn quả quá chín: Quả quá chín sẽ dễ bị hư hỏng trong suốt những ngày Tết. Nên chọn quả vừa chín tới, còn cuống và lá tươi.
Mẹo nhỏ giúp mâm ngũ quả tươi lâu:
- Sử dụng quả giả hoặc quả nhựa ở dưới cùng để làm trụ.
- Dùng băng dính hai mặt hoặc súng bắn keo nến để cố định các quả với nhau.
- Đặt mâm ngũ quả ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết dù khác biệt theo từng vùng miền nhưng đều là tấm lòng thành kính dâng lên tổ tiên. Việc nắm rõ ý nghĩa các loại quả và cách sắp xếp chuẩn sẽ giúp gia chủ tự tay chuẩn bị một mâm cúng đẹp mắt, trang trọng, khởi đầu cho một năm mới Giáp Ngọ 2026 thật nhiều tài lộc và bình an.
