Cúng Đầy Tháng 12 hay 13 Bà Mụ là đúng phong tục?
Làm thế nào để chuẩn bị lễ cúng đầy tháng cho con đúng chuẩn? Việc cúng đầy tháng 12 hay 13 Bà Mụ luôn là nỗi băn khoăn của nhiều bậc cha mẹ. Đừng lo lắng, bài viết này của Tâm Linh 360 sẽ phân tích chi tiết về sự tích các Bà Mụ, vai trò của 12 Bà Mụ, và giải thích tại sao có sự xuất hiện của Bà Mụ thứ 13, giúp bạn thực hiện nghi lễ một cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất.
Sự tích 12 Bà Mụ và 13 Bà Mụ Trong Tín Ngưỡng Việt Nam
Theo quan niệm lâu đời, Bà Mụ là các vị tiên chịu trách nhiệm “nặn” ra hình hài của một đứa trẻ. Mỗi Bà Mụ sẽ đảm nhận một công việc khác nhau trong việc tạo ra mắt, mũi, miệng, tay, chân, và định hình giới tính, tính cách cho bé khi còn trong bụng mẹ.
Vai trò của 12 Bà Mụ (Thập Nhị Tiên Nương)
12 bà Mụ trong truyền thuyết dân gian Việt Nam là một phần quan trọng của tín ngưỡng thờ Mẫu, thể hiện sự biết ơn đối với các vị thần đã tạo tác và bảo vệ con người từ khi còn trong bụng mẹ đến lúc chào đời. Dưới đây là tên gọi và trách nhiệm cụ thể của mỗi Bà Mụ:
- Mụ bà Trần Tứ Nương: Coi việc sanh đẻ (Chú Sanh).
- Mụ bà Vạn Tứ Nương: Coi việc thai nghén (Chú Thai).
- Mụ bà Lâm Cửu Nương: Coi việc thụ thai (Thủ Thai).
- Mụ bà Lưu Thất Nương: Coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (Chú Nam Nữ).
- Mụ bà Lâm Nhất Nương: Coi việc chăm sóc bào thai (An Thai).
- Mụ bà Lý Đại Nương: Coi việc chuyển dạ (Chuyển Sanh).
- Mụ bà Hứa Đại Nương: Coi việc khai hoa nở nhụy (Hộ Sản).
- Mụ bà Cao Tứ Nương: Coi việc ở cữ (Dưỡng Sanh).
- Mụ bà Tăng Ngũ Nương: Coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (Bảo Tống).
- Mụ bà Mã Ngũ Nương: Coi việc ẵm bồng con trẻ (Tống Tử).
- Mụ bà Trúc Ngũ Nương: Coi việc giữ trẻ (Bảo Tử).
- Mụ bà Nguyễn Tam Nương: Coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (Giám Sanh)
Tín ngưỡng này thể hiện sự biết ơn sâu sắc đối với công lao tạo tác và chở che của các vị thần linh, cầu mong các Bà Mụ sẽ tiếp tục phù hộ cho đứa trẻ được khỏe mạnh, xinh đẹp và thông minh. Do đó, việc cúng 12 Bà Mụ là một phần không thể thiếu trong lễ Đầy Tháng.
Bà Mụ thứ 13 là ai?
Bên cạnh 12 Bà Mụ lo việc “xây dựng”, còn có một vị thần giữ vai trò tối quan trọng, đó là Bà Chúa Đầu Thai, hay còn được kính cẩn gọi là Mụ Bà.
Bà Chúa Đầu Thai là người đứng đầu, chỉ huy và giám sát công việc của 12 Bà Mụ, đồng thời chịu trách nhiệm đưa linh hồn của đứa trẻ đầu thai vào trần thế.
Có thể nói, Bà Chúa Đầu Thai có vị thế và trách nhiệm lớn nhất. Do đó, nhiều quan niệm cho rằng, ngoài việc tạ ơn 12 Bà Mụ đã tạo nên hình hài, gia đình còn phải có một mâm lễ riêng, trang trọng hơn để dâng lên Mụ Bà – vị thần chủ của sự sinh nở. Đây chính là nguồn gốc của việc cúng cho vị “Bà Mụ thứ 13”.
Sự khác biệt trong lễ vật cúng Mụ theo vùng miền
Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào phong tục tập quán của từng vùng miền. Cả hai cách cúng đều có ý nghĩa riêng và không có cách nào là hoàn toàn “sai”.
Quan Niệm Phổ Biến Tại Miền Bắc
Tại Miền Bắc, các gia đình thường chuẩn bị lễ vật cúng 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông. Mâm cúng thường bao gồm 12 phần lễ vật nhỏ có kích thước và phẩm chất tương đương nhau (như 12 đĩa xôi, 12 chén chè, 12 bộ váy áo hài giấy…) để dâng lên 12 vị Tiên Nương.
Quan Niệm Tại Miền Trung và Miền Nam
Ngược lại, các gia đình ở Miền Trung và Miền Nam lại phổ biến với tục cúng 13 Bà Mụ. Lễ vật sẽ được chuẩn bị gồm:
- 12 phần lễ vật nhỏ, giống nhau để dâng 12 Bà Mụ.
- 1 phần lễ vật lớn hơn, trang trọng hơn (ví dụ đĩa xôi lớn hơn, mâm trái cây cúng, bộ quần áo hài giấy đẹp hơn) để dâng lên Bà Chúa Đầu Thai (Mụ Bà).
Để tìm hiểu chi tiết cách chuẩn bị đầy đủ và đúng lễ nghi, bạn có thể tham khảo dịch vụ cúng đầy tháng cho bé do Tâm Linh 360 cung cấp.
Nên Theo Quan Niệm Cúng Đầy Tháng 12 hay 13 Bà Mụ?
Sự lựa chọn giữa 12 hay 13 Bà Mụ là sự thể hiện lòng thành kính theo văn hóa vùng miền. Bạn nên tham khảo ý kiến của ông bà, người lớn tuổi trong gia đình hoặc tìm hiểu phong tục tại địa phương mình sinh sống để có sự chuẩn bị chu toàn nhất.
Tuy nhiên, quan niệm cúng 13 Bà Mụ (bao gồm 12 Bà Mụ và 1 Bà Chúa Đầu Thai) được xem là đầy đủ và bao quát nhất, thể hiện lòng biết ơn trọn vẹn từ người tạo tác hình hài đến vị thần chủ của sự đầu thai.
Hướng Dẫn Chuẩn Bị Mâm Cúng Đầy Tháng Đầy Đủ Và Trang Trọng
Dù cúng Mụ 12 hay 13, mâm cúng đầy tháng về cơ bản đều gồm các lễ vật dâng lên Bà Mụ, Đức Ông và gia tiên.
Lễ vật dâng 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông
- Lễ vật chính: 1 con gà luộc chéo cánh hoặc 1 con vịt luộc, 1 đĩa xôi lớn (xôi gấc).
- Lễ vật dâng 12 Bà Mụ: 12 đĩa xôi nhỏ, 12 chén chè (bé gái cúng chè trôi nước, bé trai cúng chè đậu), 12 bộ váy áo hài giấy.
- Lễ vật khác: Trầu cau têm cánh phượng, hoa tươi, đĩa ngũ quả, nhang, đèn, rượu, trà, gạo, muối.
- Lễ vật dâng 3 Đức Ông: Thường là 3 bát phở hoặc bún, 3 quả trứng luộc và 3 ly rượu.
Mâm Cúng Bà Chúa Đầu Thai (Mụ Bà) Được Đặt Ở Đâu?
Nếu gia đình cúng theo lệ 13 Bà Mụ, mâm cúng sẽ được bày trên 2 bàn:
- Bàn lớn (bày trên cao): Đặt mâm cúng 3 Đức Ông và các lễ vật chính.
- Bàn nhỏ (bày phía dưới): Đặt 12 phần lễ vật cho 12 Bà Mụ. Phần lễ vật thứ 13 dành cho Bà Chúa Đầu Thai sẽ được đặt ở vị trí trung tâm, trang trọng nhất trên bàn này, với lễ vật thường to và đẹp hơn 12 phần còn lại.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Việc cúng đầy tháng 12 hay 13 Bà Mụ không chỉ là một câu hỏi về số lượng, mà còn là sự tìm hiểu về cội nguồn văn hóa và tín ngưỡng của dân tộc. Tâm Linh 360 hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn câu trả lời thỏa đáng. Chúc bé yêu của bạn hay ăn chóng lớn, khỏe mạnh, bình an và luôn là niềm tự hào của gia đình!
